ناخن‌‌های شما متشکل از سلول‌های اپیدرمی است که به صورت مجموعه‌‌ای سخت و محکم روی هم قرار گرفته‌اند. (همان سلول‌‌های اپیدمی که پوست صورت شما را نیز تشکیل می‌‌دهند). سلول‌‌های ناخن ها به ظاهر مرده و با یک پوشش پروتئینی به نام کراتین احاطه شده‌اند.

ناخن عضوی است که نه تنها نقش حفاظت از بافت نوک انگشتان را به عهده دارد بلکه بر زیبایی دست‌ها نیز می‌‌افزاید. از سویی دیگر عوامل زیادی هم سلامت و زیبایی ناخن ها را تحت تاثیر قرار می‌‌دهند. عوامل محیطی، بیماری‌ها، تغذیه، باکتری‌‌ها و قارچ‌ها می‌‌توانند روی ظاهر ناخن ها اثر بگذارند.

به همین دلیل می‌‌توان گفت ناخن‌‌های هر فردی نشان دهنده سلامت اوست. زیبایی ظاهری ناخن‌‌ها و استفاده از محصولات آرایشی آن مساله جدیدی نیست بلکه به حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد در کشور چین باز می‌‌گردد.

چینیان قدیم در ترکیب رنگ ناخن‌‌ها از ترکیباتی طبیعی همچون : سفیده تخم مرغ، موم زنبور عسل، رنگ سبزیجات و ژلاتین استفاده می‌‌کردند. در مصر باستان، بنا به طبقه اجتماعی، رنگ لاک‌‌های مورد استفاده نیز متفاوت بوده است.

طبقات اجتماعی پایین‌‌تر از رنگ‌‌های کمرنگ و تقریبا بی رنگ و طبقات مرفه‌‌تر از رنگ قرمز برای تزئین ناخن‌‌های خود بهره می‌‌گرفتند. وقتی صحبت از لاک و لاک زدن و خریدن لاک می‌‌شود اولین چیزی که به آن فکر می‌‌کنیم رنگ لاک است. ‌‌اینکه مات است یا براق، غلیظ است یا رقیق برای ما مهم است.

قیمت و شرکت سازنده لاک ناخن هم جای خود دارد. مسلما به آن هم توجه می‌‌کنیم. غافل از‌‌ اینکه اصلا شاید ندانیم مواد سازنده ‌‌این لاک چیست و آیا در آن موادی وجود دارند که برای سلامت ما مضر باشند؟

لاک ناخن و ترکیبات آن

ترکیب لاک ناخن سرطان زا شناخته شده است و باعث تغییراتی در هورمون‌ها، مشکلات تیروئیدی و بارداری بخصوص در پسرها می‌‌شود. فرمالدئید یک ماده شیمیایی است که برای نگهداری اجساد از آن استفاده می‌‌شود و به عنوان ماده نگهدارنده در ترکیب لاک ناخن به کار برده می‌‌شود.

‌‌این ماده نیز سرطان زا شناخته شده است و تماس پوست با‌‌ این ماده باعث واکنش‌‌های آلرژیک می‌‌شود. خشکی و آسیب به ناخن‌‌ها از عوارض استفاده از آن گزارش شده است.

تولوئن یکی از حلال‌‌های موجود در لاک ناخن است که باعث یکنواختی لاک می‌‌شود. ‌‌این ترکیب یک ماده آلی فرار است که استنشاق آن باعث سوزش چشم‌‌ها، ریه‌‌ها و گلو شده و روی سیستم اعصاب مرکزی عصبی تاثیر می‌‌گذارد. آسیب‌‌های باروری و سرگیجه نیز از اثرات آن گزارش شده است.

لاک‌‌های ناخن خوب کدامند؟

با توجه به مطالب ارائه شده سعی کنید لاک ناخن هایی را انتخاب نمایید که عاری از سه ماده سمی فوق‌الذکر باشند. برخی لاک‌‌ها حتی نه تنها حاوی‌‌ این مواد نیستند بلکه شامل ویتامین، روغن درخت چای، پروتئین گندم و مواد ضد قارچی نیز هستند. مصرف ‌‌این نوع لاک‌‌ها به بقیه ارجحیت دارد.

اما باز هم لاک نزدن بهتر از استفاده از‌‌ این فرآورده‌‌هاست. معمولا برچسب‌‌های روی لاک ناخن ها حاکی از ترکیبات شیمیایی و محتویات درون آن هاست و مواد به کار برده شده در ترکیب آن ها را به مصرف کنندگان نشان می‌دهد.

گر چه کارشناسان پس از بررسی‌‌های فراوان به‌‌ این نتیجه رسیدند که همه لاک‌‌های موجود در بازار منطبق با برچسب خود نمی باشند و حتی مواردی هم دیده شده که علیرغم وجود برچسب‌‌های عاری از مواد سمی، لاک ناخن حاوی مقادیر بالایی از مواد شیمیایی سمی بوده است و یا بر عکس آن.

فرمول لاک‌‌ ناخن های سالم طوری طراحی شده که علاوه بر زیبایی باعث رشد بهتر و استحکام ناخن‌‌ها می‌‌شوند و عاری از سه ماده سمی هستند. یک دسته از ‌‌این لاک‌ها بر پایه آب ساخته شده و دیر خشک شدن از عیوب آن هاست.

مواد برخی از لاک‌‌ ناخن ها حاوی پروتئین سویا، کلاژن و ویتامین B5 به منظور رشد بهتر و جلوگیری از خش دار شدن ناخن‌‌ها هستند. ‌‌این دسته لاک‌ها معمولا بی‌رنگ بوده و زیر لاک ناخن‌‌های رنگی استفاده می‌‌شوند.

کارشناسان بیشتر نگران وجود فرمالدئید، تولوئن و دیبوتیل فتالات در لاک‌‌ها هستند و توصیه می‌‌کنند قبل از خرید لاک‌‌ ناخن ها برای اطمینان بیشتر بروشور مربوطه یا برچسب روی آن را مطالعه فرمائید.

زرد شدن و لک دار شدن ناخن‌‌ها

رنگ‌‌ها و مواد شیمیایی استفاده شده در لاک‌‌ ناخن بخصوص لاک‌‌های تیره رنگ‌تر، در اثر استفاده طولانی مدت باعث زرد شدن ناخن‌‌ها می‌‌شوند. بهترین راه برای ‌‌اینکه دچار‌‌ این حالت نشویم‌‌ این است که قبل از لاک زدن از یک پوشش پایه‌‌ای بدون رنگ استفاده نماییم.

زرد شدن ناخن‌ها در اثر استفاده از لاک‌‌ ناخن به دلیل جذب پیگمان‌های موجود در رنگ لاک‌‌ها است. بعنوان مثال اکسید‌‌های آهن و سایر رنگدانه‌‌ها در لاک ناخن قرمز می‌‌توانند باعث ‌‌ایجاد لکه‌‌هایی در ناخن شوند.

گاهی اوقات نیز بر اثر استفاده مکرر و طولانی مدت از لاک‌‌ ناخن و پاک کننده‌‌ها، آن لکه‌‌هایی سفید رنگ بر روی ناخن‌‌ها بخصوص ناخن‌‌های پا پدیدار می‌‌شوند که می‌‌تواند نتیجه واکنش آلرژیک به مواد شیمیایی موجود در آن ها باشد و عدم استفاده از‌‌ لاک‌‌ ناخن  منجر به رفع آن می‌‌گردد.

این واکنش‌‌های حساسیتی به لاک ناخن می‌‌تواند به شکل قرمزی، خارش، سوختگی و حساس شدن پوست در اطراف ناخن هم خود را نشان دهد و یا حتی با دست زدن به دیگر بخش‌‌های صورت و بدن‌‌ این حساسیت به آن مناطق نیز کشیده شود.

عده زیادی از خانم‌‌ها به فرمالدئید به کار رفته در لاک‌‌ ناخن ها حساسیت نشان می‌‌دهند. بهتر است برای پیشگیری از بروز علائم آلرژی، از محصولات فاقد فرمالدئید استفاده نمایید و طوری لاک بزنید که لاک روی منطقه پایین ناخن را نپوشاند.

توصیه‌‌هایی از متخصصان

۱- استفاده از لاک ناخن برای کودکان توصیه نمی‌شود چون ممکن است کودکان با به دهان بردن دست‌شان و جویدن ناخن و لاک روی آن، دچار مسمومیت شوند.

۲- لاک‌‌ها نه تنها می‌‌توانند برای ما مضر باشند بلکه به محیط زیست ما هم آسیب می‌‌رسانند. به عنوان مثال پس از پاک کردن لاک‌‌ ناخن با یک پنبه آغشته به مواد لاک پاک کن آن را به سطل آشغالی می‌‌اندازیم که دوباره به محیط زیست ما باز می‌‌گردد.

آیا می‌‌توانید تصور کنید سالانه چندین میلیون پنبه آغشته به لاک‌‌ ناخن و یا شیشه‌‌های لاک که حاوی مواد سمی است به محیط زیست ما باز می‌‌گردد. پس بطری‌‌های حاوی لاک یا ته مانده‌‌های آن ها را هرگز درون سطل آشغال مخلوط با دیگر زباله‌‌ها رها نکنید بلکه آن را در زباله‌‌های سمی مخصوص بیندازید.

۳- در زمستان‌ها بهتر است به ناخن‌‌های خود استراحتی بدهید و آن‌‌ها و ار لاک‌‌ ناخن استفاده نکنید به آن ها شانسی دوباره برای زیبا شدن بدهید. درست است مدتی لاک نزنید. نه لاک نه هیچ پوشش دیگری اعم از برق ناخن یا محصولاتی به عناوین مختلف تقویت کننده و… که در آرایشگاه‌‌ها عرضه می‌‌شوند.

۴- بطری‌‌های لاک خود را در دمای اتاق و جای خشک دور از نور آفتاب نگهداری کنید.

۵- لاک‌‌ها را در دسترس کودکان قرار ندهید.

لاک پاک کن‌‌ها

پاک کننده‌‌های لاک‌‌ ناخن هم می‌‌توانند به ناخن‌‌های شما آسیب برسانند. لاک پاک‌کن‌‌ها عموما حاوی استون می‌‌باشند، ماده‌‌ای که پلاستیک را هم در خود حل می‌‌کند چه برسد به ناخن شما.

بسیاری از شما وقتی لاک خود را پاک می‌‌کنید روی ناخن‌‌های خود لکه‌‌های سفید رنگ خشکی را می‌‌بینید یا گاهی اوقات ناخن‌‌هایتان بعد از استفاده از‌‌ این لاک پاک‌کن‌‌ها پوسته پوسته می‌‌شوند.

نگران نباشید ‌‌این لکه‌‌ها قارچ نیست بلکه اثرات ظاهری آسیبی است که‌‌ این محصولات به ناخن شما وارد آورده‌اند. لاک پاک‌کن‌‌ها بر اساس برند شرکت سازنده، حاوی مواد مختلفی می‌‌توانند باشند. اما معمولا مواد اصلی تشکیل دهنده آن ها‌، استون، اتیل استات و یا بوتیل استات، و‌‌ایزو پروپیل الکل است.

این ترکیبات بسیار قابل اشتعال که بوی خاص شیمیایی مخصوصی هم می‌‌دهند باعث خشکی پوست اطراف ناخن و خشکی و شکنندگی ناخن‌‌ها و در اثر تماس دست با صورت، خارش و التهاب چشم می‌شوند.

برخی از لاک پاک کن‌‌ها فاقد استون هستند، اما ‌‌این به آن معنا نیست که آن محصول فاقد اثرات جانبی است. در بعضی از آن ها به جای استون از متیل استات استفاده شده است که از استون هم خطرناک ترمی باشد. بعد از استفاده از لاک پاک‌کن‌‌ها سعی کنید از لوسیون‌‌های نرم کننده یا روغن‌‌هایی استفاده کنید تا ناخن‌تان خشک نشود.

البته جدیداً به منظور جلوگیری از خشکی و شکنندگی ناخن‌‌ها به لاک پاک‌کن‌‌ها نرم کننده‌‌هایی مانند روغن کرچک، استیل پالمیتات یا لانولین اضافه می‌‌کنند. برندهای برتر هم ترکیباتی چون ویتامین‌‌ E، روغن هسته انگور، روغن درخت چای و اسطوخودوس، پروتئین گندم، مواد ضد قارچی و برخی ویتامین‌‌ها را به محصولات خود می‌‌افزایند.

برخی محصولات پاک کننده لاک ناخن با ترکیبات طبیعی نیز اخیرا وارد بازار شده‌اند که از روغن سویا و ذرت ساخته شده‌اند اما دیرتر از پاک کننده‌‌های معمولی عمل می‌‌کنند. بیشتر متخصصان بر‌‌ این عقیده اند که استفاده از لاک پاک کن‌‌ها را به یکبار در هفته محدود نمایید چرا که حاوی موادی هستند که باعث خشکی و شکنندگی ناخن‌‌ها می‌‌شوند.