سلامتي با ارزش‌ترين چيزي است كه ما در زندگي داريم و بدون ترديد داشتن همه چيز در زندگي بدون بهره‌مندي از سلامت، ارزشي ندارد. تاكنون مطالب زيادي در خصوص نقش تغذيه، بهداشت فردي، تحرك بدني و... در تامين سلامت انسان خوانده‌ايم و شنيده‌ايم.
اما در سال‌هاي اخير موضوعي كه بيش از گذشته مورد اهتمام متخصصان و كارشناسان قرار گرفته است، توجه بيشتر به بحث اختلال‌هاي خواب است.
در گذشته‌اي نه چندان دور، نگاه به خواب نگاهي حاشيه‌اي بود، اما امروزه به خوبي مي‌دانيم براي ارتقاي سلامت، پيشگيري از بيماري‌ها، افزايش طول عمر، تقويت سيستم ايمني، محافظت از بدن و حتي براي موفقيت در درمان و بازتواني بيماران، به اين علم به شدت محتاجيم.
بدن ما به‌گونه‌اي خلق شده است كه همانگونه كه به آب، غذا و هوا نياز دارد به خواب و استراحت كافي نيز نيازمند است. ما بايد بخوابيم، چون خوابيدن باعث مي‌شود كه توانايي‌هاي فيزيكي، روحي، رواني، عاطفي و نيز توانايي‌هاي ادراكي خود مانند حافظه، صحبت كردن، تمركز و تفكر خلاق را در حد مطلوب نگه داريم. بدون هيچگونه ترديدي كيفيت زندگي ما متاثر از كيفيت خواب ماست.
دكتر خسرو صادق نيت، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران و عضو هيات مديره انجمن پزشكي خواب در خصوص اختلال‌هاي خواب مي‌گويد: تاكنون بيش از 80 نوع بيماري خواب تشخيص داده شده است كه شايع‌ترين آن بي‌خوابي است. اختلالات خواب مي‌تواند عامل بسياري از بيماري‌هاي باشد. در حقيقت ريشه بسياري از مشكلات و بيماري‌ها را بايد در كيفيت خواب افراد جستجو نمود. بيماري‌هاي قلبي و عروقي، بيماري‌هاي مغز و اعصاب مثل سكته‌هاي مغزي، بيماري‌هاي غدد درون ريز مثل ديابت، بيماري‌هاي اعصاب و روان مانند افسردگي، بيماري‌ها و مشكلات شغلي مثل كاهش عملكرد و افزايش بروز خطا و سوانح همگاني مي‌تواند ناشي از اختلالات خواب بوده يا توسط اين اختلالات تشديد شود.
هر فرد به طور معمول يك سوم عمر خود را در خواب مي‌گذراند. ميزان خواب هر فرد متاثر از ساعت بيولوژيكي وي است كه بر اساس ريتم شبانه روزي، بوسيله نور خورشيد تنظيم مي‌گردد. نور خورشيد در ترشح يا عدم ترشح هورموني به نام ملاتونين كه در تنظيم سيكل شبانه روزي بدن نقش دارد موثر است. ملاتونين هورمون تاريكي ناميده مي‌شود، چرا كه در زمان تاريكي توليد مي‌شود. در حقيقت توليد اين ماده بوسيله تاريكي تحريك و تشديد شده و در اثر نور متوقف مي‌شود. در انسان بيشترين ميزان ترشح اين هورمون در بين سنين يك تا 3 سالگي است كه بتدريج با افزايش سن از ميزان آن كاسته مي‌شود.
بررسي‌هاي آماري نشان مي‌دهند تقريبا نيمي از افراد بالاي 65 سال از اختلالات خواب شكايت دارند. اين افراد جهت به خواب رفتن، نيازمند صرف زمان بيشتري نسبت به سايرين بوده و همچنين اغلب در نيمه‌هاي شب از خواب برخاسته و ديگر به خواب نمي‌روند و يا اين‌كه مدت زمان زيادي طول مي‌كشد تا مجددا به خواب روند. علاوه بر سالمندان، اختلالات خواب در گروه ديگري از جمله مسافران پروازهاي هوايي، بازرگانان، خلبانان، كادر پروازي و ساير افرادي كه به‌طور مداوم با تغييرات ساعات شبانه روزي در اثر مسافرت‌هاي هوايي طولاني روبه‌رو بوده و همچنين رانندگان، پرستاران، نگهبانان و افرادي كه عمدتا در شيفت‌هاي كاري شبانه فعاليت دارند به وفور مشاهده مي‌شود.در سال‌هاي اخير درخصوص شناسايي نقش ملاتونين در بدن، تحقيقات بسياري از سوي پزشكان و متخصصان دنيا انجام شده كه همگي آنها بر اين نكته دلالت دارد كه با استفاده از هورمون ملاتونين مي‌توان به طور بارزي توانايي اشخاص را براي خوابيدن بهبود بخشيد. در بررسي‌ها و مطالعات علمي مشخص شده كساني كه از هورمون ملاتونين استفاده مي‌كنند داراي چرخه خواب منظم‌تري هستند. مصرف ملاتونين به ميزان 3 ميلي گرم در روز مي‌تواند به عنوان عاملي خواب‌آور و تنظيم كننده طبيعي ساعت بيولوژيكي بدن، تاثيراتي عالي بر بهبود كيفيت خواب داشته باشد.
دكتر علي‌محمد اصغري، استاديار دانشگاه علوم پزشكي ايران و عضو هيات مديره انجمن پزشكي خواب در اين زمينه معتقد است: كاهش ميزان ملاتونين يكي از علت‌هاي عمده بروز بي‌خوابي در سالمندان است. مصرف ملاتونين مي‌تواند به عنوان عاملي خواب‌آور و تنظيم كننده طبيعي ساعت بيولوژيكي بدن، به تنظيم خواب خصوصا در سالمندان و افرادي كه دائم در مسافرت هستند كمك كرده و نعمت برخورداري از‌يك‌خواب راحت و آسوده را به آنان باز گرداند.
ساير علت‌هاي بي‌خوابي مي‌تواند ناشي از: مصرف داروهاي محرك، مصرف برخي از آنتي‌بيوتيك‌ها مثل فلوروكوئينولون، تغييرات هورموني مثل دوران قاعدگي و يائسگي، مشكلات روحي مثل ترس، اختلالات دو قطبي افسردگي، استرس و فشارهاي روحي و مشكلات عاطفي، انجام كارهاي شيفتي، مسافرت‌هاي هوايي همراه با تغيير ساعت، صدمات مغزي، مواد مخدر مانندكوكائين، عدم رعايت بهداشت خواب، كم كاري غده تيروئيد و مصرف بي‌رويه داروهاي خواب‌آور باشد.
جام جم آنلاين
گردآوری : گروه اینترنتی مامي سايت
نظر خود را اضافه کنید.
ارسال نظر به عنوان مهمان