برنامه ریزی برای خانه تکانی اصولی!

خانه تکانی قبل از فرا رسیدن سال نو، یکی از زیباترین رسوم قدیمی ایرانیان است که معمولاً از اواخر بهمن ماه آغاز میشود و با نزديك شدن نوروز، چهره خانه‌ها تغيير می یابد

و شور و اشتیاق دلپذیری همراه با آمدن نوروز در روح زندگی جاری میشود و اهالي خانه در تكاپوي « خانه تكاني » قرار مي‌گيرند. گر چه آپارتمانهای کوچک و بدون پستو و  زیر زمین امروزی، تقریباً همیشه نسبتاً تمیز هستند، اما تمیزترین خانه ها هم مدتی مانده به نوروز، برای شگونش هم که شده رفت و روب شده و برق انداخته می شوند. از اوايل اسفند ماه فرش‌هاي شسته شده بر پشت‌بام‌ها، ديوارها و ايوان‌ها آويزان شده، پرده‌ها از پنجره‌ها به پايين آمده، نردبان‌ها برقرار شده و خلاصه دستي به سر و صورت خانه كشيده مي‌شود و اهل خانه به ويژه خانم خانه تلاش مي‌كنند تا كارها را در حداقل زمان ممكن به پايان رسانند؛ اما این روزها کمتر کسی به صورت تمام وقت در خانه است و کار نظافت و خانه تکانی باید به تدریج و با برنامه ریزی انجام شود.

یك برنامه ریزی درست، برای خانه تكانی از اهمیت خاصی برخوردار است، زیرا همانطور که می دانید و شاید بارها تجربه کرده باشید، اضطراب ناشی از انبوه كارها باعث فشار عصبی زیادی می شود كه شاید بازدارنده بوده و كار را همانند غولی عظیم جلوه گر كند.

خانه تکانی شب عید، از کارهاییست که برخلاف اسمش نباید "شب عید" انجام شود، بلکه باید از مدتها قبل از رسیدن لحظات سال تحویل انجام شده باشد. علاوه بر کار نظافت، کارهای دیگری هم هست که باید از حالا تا آخر تعطیلات نوروزی انجام شوند: تهیه هدیه، نوشتن و ارسال کارت تبریک، شیرینی پزی / خرید خوراکیها و در کل "خرید شب عید" و پذیرایی از مهمانها. خانه تکانی را قبل از دوران پر تنش آخر فصل انجام دهید. به این ترتیب کار را بدون عجله و فشار روحی انجام میدهید و به اندازه کافی برای پروژه های وقت گیری مانند تغییر دکوراسیون یا برق انداختن لوازم فلزی زمان خواهید داشت.

اگر شما بدانید چه كارهایی را باید انجام دهید و بدانید ترتیب انجام آنها كدام است مطمئن باشید نیمی از كار را انجام داده اید. حالا قلم و كاغذ بردارید و تمام كارهایی كه باید انجام شود، بنویسید. سپس روی ورقه ای دیگر كارها را به ترتیبی كه باید انجام داده شود ردیف كنید. هنگامی که به تدریج هر مورد موجود در فهرست را علامت میزنید، حس بسیار خوبی به شما دست میدهد و احتمال اینکه کارتان را تمام و کمال انجام دهید بسیار بیشتر خواهد بود.

آشپزخانه؛ شامل نظافت كاشیها ( اگر كاشیهای آشپزخانه بیش از حد چرب و كثیف بود از یك دستمال آغشته به نفت برای پاك كردن چربیها استفاده كنید. سپس با آب و پودر بشویید )، كابینتها، پنجره، شستن پرده و تمیز كردن هواكش و لامپ.

پذیرایی؛ نظافت دیوار و سقف، پنجره، شستن پرده. گردگیری كامل مبلمان و دیگر وسایل آن.

اتاق خواب؛ نظافت دیوار و سقف، پنجره. شستن پرده و ملافه ها. تمیز و مرتب كردن كمدها.

حمام و دستشویی؛ شستن كاشیها و لوازم بهداشتی.

برای انجام هر قسمت از كار، روز خاصی را در نظر بگیرید و خودتان را خسته نکنید.

تمیز کردن دیوار و سقف: ابتدا تمام وسایل اتاق را جمع كنید، تابلوها را بردارید و پنجره ها را باز كنید بعد با برس دسته بلند سقف و دیوارها را گردگیری كنید. اگر رنگ دیوارها قابل شستشو است محلول آب ولرم و صابون و مقدار كمی مایع سفید كننده را با اسفنج روی دیوار بكشید و با دستمال تمیز پاك كنید. هر بار قسمت كوچكی از دیوار را تمیز كنید ( حداكثر نیم متر مربع ). مرز بین دو قسمت تمیز شده را نیز هر بار تمیز كنید تا لكه به جا نماند.

تمیز كردن رادیاتورها: برای این كار زیر و رو و اطراف رادیاتور روزنامه ی خیس قرار دهید. سپس با قسمت دمیدن هوای جاری برقی آنها را تمیز كنید و یا یك دستمال نمدار را با یك برس دسته بلند كه بین پره های رادیاتور برود پاك كنید.

شستن پرده ها: پرده های نخی در اثر تابش نور آفتاب و تأثیر آب و هوا بر آنها الیافش ضعیف می شود ولی پارچه های الیاف مصنوعی كمتر دچار چنین زیانهایی می شوند. پرده های نخی را قبل از شستن به مدت 15-10 دقیقه در آب سرد یا ولرم خیس كنید تا گرد و غبار جمع شده بر روی آن جدا شود. پرده را به آرامی بلند كنید. آب كثیف را خالی نمایید. سپس پرده را در محلول كف صابون ولرم و غلیظ بشویید. البته با ملایمت سعی كنید كه آن را به هیچ وجه نچلانید. سه بار پرده را با آب ولرم آبكشی كنید. اگر از ماشین لباسشویی استفاده می كنید. برای شستشوی اول دستگاه را روی درجه كم مقدماتی بشویید و شستشوی بعد را هم 2 دقیقه با درجه كم تنظیم كرده و بشویید. پرده را قبل از اینكه كاملاً خشك شود، وقتی كمی نمدار است اتو بزنید. اتو را از پشت به موازات الیاف طولی آن بكشید. پرده حمام را روی سطحی صاف پهن كنید و با محلول غلیظ كف صابون و آب ولرم بشویید و به همین ترتیب بعد آبكشی كنید. سپس با پارچه ای تمیز آن را خشك كنید.

نگهداری، شستشو و تمیز کردن فرش ها:

ممکن است در روند خانه تکانی، نیاز به شستشو و یا خرید فرش داشته باشید که بهتر است قبل از هر اقدامی بر روی فرش های خود چند مطلب را به خاطر داشته باشید. سطحی که فرش بر روی آن گسترده می شود بايد صاف، خشک و عاری از گرد و خاک باشد.  فرش بر روی سطح گچی يا خاکی يا آهکی نبايد گسترده شود.  بهتر است فرش روی موکت يا لاستيک و يا فرش ديگری پهن نگردد. هنگام نظافت فرش بهتر است پنجره ها باز باشد تا گرد و خاک ناشی از نظافت دوباره روی فرش ننشيند. درز های لابه لای سنگ فرش، سراميک و يا موزاييک سطحی که فرش بر روی آن پهن می شود نبايد خالی باشد زيرا مخفيگاه خوبی برای رشد بيد خواهد بود. برای جلوگيری از بيد خوردگی پشت فرش می توانيد از مقداری پودر نفتالين يا نگزالت و يا مواد گياهی مانند تنباکو استفاده کنيد. دقت کنيد که از اين مواد در حد متعارف استفاده شود.  چنانچه فرش دچار بيد خوردگی شد، ابتدا بايد سطحی که فرش روی آن قرار دارد را کنترل و تميز نمود سپس نقاط بيد خورده حتما بايد ترميم گردند تا هنگام شستشو قسمتهای کنار بيد خوردگی آسيب نبينند. عامل بيد خوردگی پشمهای ضد عفونی نشده، هوای شرجی و مرطوب، و نگهداری فرش در محل های سربسته و متروک و يا عدم توجه ونظافت فرش می باشد. در صورتيکه فرش در محل های سربسته و متروک قرار دارد، بايد هر ماه يکبار درب ها باز گردند و فرشها مورد بازبینی قرار گيرند. فرش در طول زمان استفاده بايد شستشو گردد. در صورتيکه خودتان در نظر داريد فرش را شستشو کنيد، اول آنرا کاملا تکان داده و گرد و غبار آنرا بگيريد و بعد شستشو را شروع کنيد.  شستشوی فرش با مواد پاک کننده دارای خاصيت اسيدی مانند کلروهيدروسولفيتها باعث کم دوامی و از بين رفتن تارهای فرش می شود. بهترين شوينده برای فرش صابونهای کم اسيد می باشند. تنها فرشهای رنگ ثابت ( طبیعی ) است که امکان شستشو با آب و صابون را دارد، اگر فرشی که در آن از رنگهای شيميايی استفاده شده است را می شوييد امکان مخلوط شدن رنگها وجود دارد. لذا در مورد اينگونه فرشها با فروشنده خود مشورت کنيد. روشويی فرش با هر نوع شامپو باعث پوسيدگی فرش می گردد. تبليغاتی که در اين مورد در مورد شامپوهای فرش می شود واقعيت ندارد.  چنانچه آب روی فرش ريخت بايد از فرش گرفته شود و آن قسمت کاملا خشک شود. اگر نوشابه و يا شربت يا غذا روی فرش ريخت آن قسمت بايد به سرعت شستشو و خشک گردد. چنانچه رنگهای ساختمانی يا انواع چسبهای مايع روی فرش ريخت بايد قبل از خشک شدن، آن قسمت کاملا شستشو و خشک گردد. در صورت وقوع اين اتفاقات بايد برای شستشو از اهل فن کمک گرفت. از گذاردن مستقيم نوک تيز پايه صندلي، مبل و يا ميز بر روی فرش خودداری کنيد. در اين موارد از زير پايه های چوبی و يا پلاستيکی ساخته شده استفاده کنيد. از تابش نور مستقيم آفتاب بر روی فرش جلوگيری کنيد. برای يکنواخت ماندن سطوح فرش بهتر است هر شش ماه يک بار فرش سروته شود. از گذاردن گلدان و يا درختچه بر روی فرش يا کنار آن خودداری کنيد. اغلب پوسيدگی فرشها ناشی از آبهای اضافی پای گلدانها می باشد. در نقاطی که آب و هوای آن گرم و مرطوب می باشد بهتر است از فرشهای تمام پشم استفاده شود. چرا که اين فرشها رطوبت کمی جذب می کنند. فرشهايی که مورد استفاده قرار می گيرند بايد قبل از فرسوده و نخ نما شدن مرمت شوند.

در تنظیم برنامه توجه داشته باشید كه برای انجام كارهایی كه نیاز به كمك دیگران دارید. روزهای تعطیل را در نظر بگیرید و كارهایی كه دیگران باید انجام دهند به ترتیب اهمیت لیست كرده با نام هر فرد به او بدهید. از بچه ها بخواهید که تختهای خود را مرتب کرده، اسباب بازیها و لوازم دیگر خود را جمع کرده و پس از گردگیری قفسه ها، سرجای خود بگذارند. این کار نه تنها باری از دوش شما برمیدارد، بلکه عادات خوبی به فرزندان شما می آموزد. به این ترتیب مطمئن باشید كه بدون فشارهای جسمی طی چند روز كارها تمام می شود. این اولین مرحله كار است. در مرحله ی دوم باید برنامه ی غذایی خاصی برای این چند روز پر كار داشته باشید. برنامه ای كه وقت زیادی برای آشپزی صرف نشود و در عین حال از انرژی خوبی برخوردار باشید.

گاهی تمیز کردن دور و اطراف یک شیءاضافه راحت تر از دور انداختن آن به نظر میرسد، اما این روش در دراز مدت کارساز نخواهد بود. با کمی نظم و ترتیب، خرده ریزها را کاهش دهید. خود را از شر هر لباسی که دیگر اندازه تان نیست یا بیش از دوسال است آنرا نپوشیده اید راحت کنید. هر قطعه پوشاک یا شیء ناقص – مانند لنگه جوراب، لنگه گوشواره بدلی، ظروف شکسته ای که دوباره چسبانده شده و... - را دور بیاندازید. تهیه لوازمی مانند جا کلیدی، جا کفشی و در کل وسایلی که موجب مرتب شدن خرده ریزها میشوند را در دستور کار خود قرار دهید.

بعد از اینکه کار خانه تکانی به پایان رسید، بهتر است چند عنصر و وسایل تزئینی جدید را به خانه اضافه کنید، وسایلی که حال و هوای عید را به خانه بیاورد. این عناصر لزوماً نباید خیلی گران باشد و حتی می توانید با کمی ذوق و سلیقه خودتان تزئینات عید را انجام دهید.