آیا می دانید #سندرم_تخمدان پلی کیستیک چیست؟ در این مقاله می خواهیم اطلاعات کاملی در مورد سندرم تخمدان پلی کیستیک و همچنین علل و علائم و درمان آن را عنوان کنیم.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (S.P.C.O) (polcystic ovary syndrome PCOS) که در برخی موارد از آن به عنوان تنبلی تخمدان نیز یاد می شود از بیماری های شایع در زنان است که علاج قطعی ندارد اما درمان پذیر است و به دلیل عوارضی که می تواند داشته باشد از اهمیت بسیاری برخوردار است، این سندرم اغلب با وجود سابقه در بستگان (خواهر، مادر، عمه، خاله و ...) اتفاق می افتد و در واقع مجموعه ای از علایم است که می تواند همۀ این علایم در فردی ظاهر شود یا تنها برخی از آنها خود را نشان دهد.
علایم سندرم تخمدان پلی کیستیک
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فناوری های نوین علوم زیستی جهاددانشگاهی – ابن سینا، دکتر سهیلا انصاری پور، متخصص زنان و زایمان، فلوشیپ ناباروری زنان و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا، با برشمردن مهم ترین علایم این سندرم گفت: به علت تخمک گذاری های کم و نامنظم و یا عدم تخمک گذاری به مدت طولانی، این افراد دچار قاعدگی های دیر به دیر و حتی گاهی هر چند ماه یکبار می شوند و به علت افزایش هورمون های مردانه، مبتلا به رویش موهای زائد و یا آکنه و ریزش موی سر می شوند. اختلالات غدد در خانم ها در سنین باروری ( پس از سنین بلوغ) 20 تا 40 سالگی آغاز می شود.
این سندرم به صورت معمول با وجود 2 علامت از 3 نشانه قاعدگی نامنظم، موهای زاید و بزرگی دو طرف تخمدان پر از فولیکول های ریز مشخص می شود و در واقع منظور از کیست تخمدان، فولیکول ریز حاوی مایع 9-2 میلی متر است که پایدار بوده ولی جز در موارد محدود و در حین نازایی، اصلاً نیاز به جراحی ندارد.
اختلالات قاعدگی (سیکل های کمتر از 21 روز و یا بیش از 35 روز )، یکی از شایعترین شکایات این افراد است و از طرفی یکی از شایعترین علل بی نظمی قاعدگی نزد خانم ها در سنین باروری (بخصوص سنین 20 تا 40 سال) نیز همین سندرم است در واقع هر خانمی که با عادت ماهیانه نامنظم مراجعه نماید، سندرم تخمدان پلی کیستیک مطرح است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.
درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
خط اول درمان دارویی، برای بی نظمی پریود البته پس از اصلاح شیوه زندگی، هم در دختران ( 2سال پس از شروع اولین سیکل ماهیانه ) و هم خانم ها، همان قرص های جلوگیری از بارداری است که البته باید تحت نظر پزشک باشد. از آنجا که این سندرم یک اختلال مزمن است بنابراین با قطع دارو علائم عود می نماید (علائم آن علاج قطعی ندارد اما درمان پذیر است) بنابراین بایستی مصرف قرص به طور متناوب بخصوص برای پیشگیری از ضخامت غیر طبیعی مخاط رحم ادامه یابد ولی با کاهش وزن و رعایت شیوه های صحیح زندگی فواصل عود افزایش می یابد و همچنین عوارض کاهش می یابد.
چاقی و خصوصا چاقی شکمی در 3/2 مبتلایان به این سندرم دیده می شود و یافته علمی که اکثر مقالات به آن استناد می کنند این است که حتی در صورت 5 تا 10 در صد کاهش وزن احتمال از سر گیری تخمک گذاری و حتی بارداری خودبه¬خودی وجود دارد. وی تاکید نمود طبق توصیه و دستورالعمل معتبر علمی، بارداری در وزن های بالا که با شاخص وزن (BMI) بیش از 30 تعریف می شود با عوارض نامطلوب مانند سقط و مسمومیت حاملگی و دیابت بارداری همراه است و بنابراین این افراد قبل از اقدام برای بارداری، بایستی تحت نظر متخصص تغذیه علاوه بر اصلاح وزن، عادات غذایی سالم، ورزش و حتی خواب منظم را رعایت کنند.
عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک
عوارض احتمالی شامل عدم تخمک گذاری مرتب و بنابراین ایجاد اشکال در بارداری، خونریزی های نامنظم رحمی و در صورت عدم توجه و درمان، ضخامت غیرطبیعی مخاط رحم و حتی احتمال سرطان مخاط رحم در سنین بالاتر است.
علاوه بر عوارض ذکر شده همچون خونریزی های غیرطبیعی و نامنظم رحم، ممکن است حتی پس از اینکه بارداری اتفاق افتاد، یکسری عوارض حاملگی زودرس همچون سقط و سقط مکرر و یا عوارض دیر رس بارداری همانند مسمومیت حاملگی، دیابت بارداری یا کاهش رشد داخل رحمی جنین ظاهر شوند. دیگر عوارض مهم آن مشکلات قلبی- عروقی، افزایش فشارخون و عدم تحمل قند و بروز دیابت تیپ دو و افزایش چربی خون و کبد چرب و کاهش سطح خونی ویتامین D3 است، احتمال بروز این عوارض با چاقی و سابقه فامیلی بالا می رود و بنابراین تمام مبتلایان به سندرم P.C.O بایستی از نظر خطر این عوارض در مراجعه به پزشکان بررسی شوند. این بررسی شامل اندازه گیری مرتب وزن، دورکمر، فشارخون، تست تحمل قند و چربی خون است و از دیگر عوارض مهم این سندرم، احتمال بروز افسردگی و اضطراب در اثر مشکلات مزمن و از دست دادن اعتماد به نفس به علت ظاهر فیزیکی است که متاسفانه فرد را از توجه به خود باز می دارد و لذا شخص در یک سیکل معیوب قرار می گیرید ، بنابراین این افراد نیازمند توجهی خاص می باشند.
علت ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک
این سندرم زمینۀ چند عاملی دارد یعنی علاوه بر زمینه ارثی، عوامل محیطی هم در آن دخالت دارند . یکی از مهمترین این عوامل سبک زندگی است که خود شامل عادات غذایی، میزان تحرک، استرس و حتی سیکل خواب در این افراد است. آنجه مسلم است پدیده چاقی، احتمال بروز آن را افزایش می دهد و البتهP.C.O.S نیز با چاقی بخصوص چربی شکم و احشایی همراه است.
علت دقیق این سندرم شناخته شده نیست و یکی از علل مطرح آن، بالا بودن سطح انسولین خون است و در واقع یکی از مشکلات زیربنایی موجود به همراه سندرم P.C.O وجود عدم تعادل هورمون در زنانی است که به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند یعنی تخمدانها در این افراد، استروژن و آندروژن (هورمون های مردانه) یا به عبارتی هورمون های مردانه بیش از حد طبیعی تولید می کنند.
مناسب ترین روش برای تشخیص زودرس سندرم تخمدان پلی کیستیک
ایشان هم چنین مناسب ترین روش را برای تشخیص زودرس و پیگیری سندرم تخمدان پلی کیستیک، بهره گیری از سونوگرافی دانست و افزود: افزایش سایز تخمدان و تعداد کیست های ریز در هر تخمدان و اینکه هرچه کیست ها بیشتر باشد، حجم تخمدان بیشتر است و اختلالات بالینی آشکارتر می شود.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا ضمن بیان اینکه در واقع P.C.O یک بیماری نیست بلکه سندرمی است که درصد بیماران مبتلا به آن در جوامع مختلف متفاوت است تأکیدکرد: P.C.O.S در واقع علت مشخصی ندارد و تظاهرات آن نیز متغیر است ,،ولی در صورت غفلت از این سندرم ممکن است عوارض ناشی از آن به شکل بیماری مانند دیابت و افزایش فشار خون خود را نشان دهد.
تاثیر سندرم تخمدان پلی کیستیک بر سیکل های IVF (لقاح در خارج از بدن یا آی‌وی‌اف )
در افراد چاق دوز بالاتری از گنادو تروپین ( این هورمونها در رشد، تولید مثل و عملکرد جنسی نقش اساسی دارند) جهت تحریک تخمک گذاری لازم است و در حین تخمک کشی هم، دسترسی آسان به فولیکول های تخمدان کمتر می شود و در افراد لاغر نیز احتمال تحریک بیش از حد تخمدان و لذا فریز جنین بیشتر می شود.
در هر دو گروه احتمال کاهش کیفیت تخمک وجود دارد و همچنین احتمال شکست IVF که البته در افراد چاق مبتلا به سندروم P.C.O بیشتر است بنابراین در درجه اول رعایت سبک زندگی سالم به منظور پیشگیری از مشکلاتی چون چاقی و در مرحله بعدی ، تلاش برای اصلاح وزن و عادات غذایی سالم، توصیه جدی و اکید به این افراد است .
اولین قدم در درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
دکتر لادن گیاهی، متخصص تغذیه و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، با بیان اینکه پیش از استفاده از هر دارویی در درمان سندرم P.C.O، تغییر و اصلاح سبک زندگی به عنوان نخستین گام در جهت درمان این بیماری توصیه می شود، گفت: عادات غذایی نامناسب که افراد از کودکی یا در بزرگسالی به آن خو گرفته اند و سبب چاقی در آنها شده است و باعث ایجاد زمینه اضطراب، افسردگی، عدم اعتماد به نفس و ... می شود نیازمند اصلاح می باشد. درمان افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک یک درمان تیمی و کارگروهی به صورت مشاوره های تخصصی نیاز دارد که در آن باید به مسائل روانی و اجتماعی افراد کاملاً توجه شود.
اگر افراد مبتلا به این سندرم تنها 5 تا 7 درصد کاهش وزن داشته باشند، تا 80 درصد شانس باروری در آنها افزایش می یابد که در نتیجه، میزان مصرف دارو و عوارض آن را کاهش می دهد.
بیماری که مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک می باشد و نیازمند دریافت رژیم تغذیه است، پیش از هر اقدامی باید از لحاظ ذهنی آمادگی داشته و مشاوره ای صحیح برایشان صورت گیرد.
نوسان شدید قند خون در بیماران مبتلا به این سندرم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چرا که باعث عدم پایین آمدن وزن افراد می شود که رعایت میزان مصرف کربوهیدرات ها، اسیدآمینه ها، اسید چرب و ... ، پرهیز از گرسنگی طولانی مدت و تنظیم سطح انسولین قندخون از جمله موارد مهمی است که باید مورد توجه بسیار قرار گیرند.
نظر خود را اضافه کنید.
ارسال نظر به عنوان مهمان