این روزها با گسترش تولید فرشهای ماشینی در کشور، طرح و نقشه فرشها نیز دگرگون شده و نسبت به گذشته، تنوع رنگ و نقش بیشتری در بازار فرش دیده می شود.
فرش های دستباف معمولاً در تمام شهرهای ایران در سه قالب اصلی به لحاظ طرح بافته می شوند، سه قالب با نامهای: خشتی، افشان و لچک ترنج. قالب لَچَک ترنج از دیرباز در بین ایرانیان از محبوبیت خاصی برخوردار است و بیشتر فرش های منازل در همین طرح هستند. البته طرح های محلی دیگری در تعداد محدود نیز در شهرستانهای کوچک و قومیت های مختلف وجود دارند که البته به دلیل محدودیت منطقه ای طرح، با نام محل بافت آنها نامگذاری می شوند. مانند فرشهای ترکمن.
در فرش‌هاى لچك ترنج دار، علاوه بر حاشیه‌اى پهن كه دور تا دور فرش را احاطه كرده است، نقشى در قالب شكل هندسى دایره یا بیضى در میان قرار گرفته كه به آن ترنج مى‌گویند و در چهار گوشه داخلى حاشیه، چهار نقش با فرم مثلثى قائم الزاویه كه وتر آن خطى هلالى است وجود دارد كه هر یك از این چهار نقش را هم لچك مى‌گویند. برخى از كارشناسان فرش ادعا مى‌كنند كه طرح هاى اصلى فرش‌هاى ایرانى برگرفته از معمارى ساختمان‌هاى آن روزگار است. در نتیجه هنگامى كه در ساختار خانه‌ها تغییرى اساسى ایجاد مى‌شده، طراحان فرش نیز از این تغییر تبعیت مى‌كرده‌اند. آنها بر این عقیده‌اند كه طرح "لچك ترنج" فرشها از طرح پردیس معمارى ساختمان‌هاى سده آخر دوره اشكانیان الهام گرفته است. این معمارى از فضاى اندرونى - بیرونى تشكیل شده بود و در واقع فرش‌هاى لچك و ترنج دار، نمادى از حیاط این ساختمان‌ها بوده اند. « لچك » ها باغچه‌هاى سبزیكارى چهار وجه حیاط و « ترنج » حوض میانى حیاط را یادآور مى‌شدند. گل‌هاى میان آنها نیز به گلكارى‌هاى گل محمدى حیاط اشاره مى‌كرده‌اند. پس از گذشت زمان و ایجاد تغییرات در معمارى و حذف حوض میانى و باغچه‌هاى سبزیكارى، طرح افشان فرش به وجود آمد. در این طرح دیگر اثرى از لچك و ترنج نبود و با حفظ همان حاشیه اصلى، در فضاى میان حاشیه‌ها، نقش‌هایى از انواع گل و ساقه و برگ دیده مى‌شدند.
طرح‌هاى خشتى از جمله دیگر طرح‌هاى فرش‌هاى ایرانى هستند كه براساس آن تمام سطح داخلى مابین حاشیه ها به مستطیل‌هایى مساوى تقسیم شده و در داخل هر یك، نقشه‌اى بافته مى‌شود كه ممكن است این نقشه‌ها چندین بار در خشت‌هاى مختلف تكرار شود. البته عدم تكرار آنها نشانى بر مرغوبیت نقشه و ابتكار طراح است. این طرح در برخى از شهرها به گلستان نیز معروف است. امروزه طراحان نقشه‌هاى فرش با ابتكارات خود و براساس سلایق متقاضیان در همین قالب‌هاى اصلى به ارائه طرح‌هاى متفاوت و زیبا پرداخته‌اند كه با توجه به نامشان ثبت شده است. مثلاً در فرش‌هاى تبریز نقشه‌هاى علیا، بهشتى، شیوا، بنام، تقى زاده، قلى نامى و بسیارى نقشه‌هاى دیگر وجود دارند كه با توجه به نام طراحانشان نامگذارى شده‌اند و اگرچه به لحاظ طرح و رنگ با هم متفاوت هستند ولى همگى در قالب طرح اصلى لچك ترنج جاى مى‌گیرند. با توجه به تنوع موجود، دست براى انتخاب مناسب ترین فرش براى فضاى مورد نظر باز است. پس در همین راستا به پیشنهادات زیر توجه كنید:
انتخاب طرح فرش
در فضایى با وسعت كم، پهن كردن فرش با نقش و نگارى فشرده و متراكم، به شلوغى فضا و در نهایت كوچكتر به نظر آمدن آن كمك مى‌كند. هنگامى كه كفپوش ثابت فضاى مورد نظر شما طرح دار است، فرشى با طرح‌هاى خلوت انتخاب كنید تا تعادل طرح و نقش در كف محیط حفظ شود. مثلاً در صورت امكان، استفاده از گبه به لحاظ سبك دكوراسیونى محیط، بهترین انتخاب براى روى كفپوش پاركت آن هم در فضاى مدرن گبه است. دكوراتورها همواره فرش‌هاى با طرح "افشان" را براى فضاهاى كوچك توصیه مى‌كنند. انتخاب فرش‌هاى "لچك ترنج" براى فضاى معمولى و نسبتاً بزرگ بسیار مناسب است ولى انتخاب فرش "خشتى" براى این قبیل مكان‌ها توصیه نمى‌شود زیرا سبب كوچكتر جلوه كردن محیط مى‌شود.
انتخاب رنگ فرش
براى فضایى با وسعت كم، فرشى با تركیب رنگى روشن انتخاب كنید. این مسئله در مورد مكان‌هاى با محدودیت نور كافى نیز توصیه مى‌شود. هر چه كف زمین روشن تر باشد فضا بزرگتر و نورانى‌تر جلوه مى‌كند. هنگام انتخاب رنگ فرش، به پالت رنگى موجود در فضا شامل رنگ دیوارها، پارچه روكش مبلمان، پرده‌ها و حتى رنگ چوب لوازم و از همه مهمتر رنگ كفپوش، توجه كنید. حفظ هماهنگى میان طرح و رنگ فرش انتخابى و دیگر عناصر یك فضا از جمله مهمترین موارد در انتخاب فرش مناسب است.
تناسب فرش و محیط
این كه فرش مورد نیاز در چه مكانى و با چه كاربردى پهن مى‌شود در انتخاب تعیین كننده است. مثلاً براى فضاهاى پر رفت وآمد مثل اتاق نشیمن و فضاى ورودى خانه، فرش‌هاى روشن و با بافت ظریف و به اصطلاح رج بالا انتخاب نكنید. اینگونه فرشها در این مكان‌ها در معرض آسیب دیدگى بیشترى قرار مى‌گیرند. انتخاب فرش نیز مانند انتخاب دیگر لوازم دكوراسیونى تابع رعایت قوانین سبك دكوراسیونى به كار رفته در محیط است. لذا پیش از خرید فرش به انتخاب نقشه‌اى مناسب با سبك دكوراسیونى فضاى خانه‌تان بیاندیشید.
امروزه تنوع طرح های مدرن در صنعت فرش ماشینی فراوان است که معمولاً قیمت آنها از فرش های دستباف کمتر است و ست کردن آن با رنگ دکوراسیون کاری آسانتر. ولی بهتر است تا حد امکان از فرش های دستباف ایرانی اصیل، برای پوشش ماندگار کف استفاده کنیم ولی در عین حال از فرشهای ماشینی و موکت های طرحدار نیز برای تنوع بخشیدن مقطعی به محیط میتوان بهره برد.
نظر خود را اضافه کنید.
ارسال نظر به عنوان مهمان